4691 sayılı Kanun ile kurulan Teknoloji Geliştirme Bölgeleri ile (Teknopark) teknolojik bilginin üretilmesi, üretilen bilginin ticarileştirilmesi, üründe ve üretim yöntemlerinde ürün kalitesi ve standardının yükseltilmesi, verimliliği artıracak ve üretim maliyetlerini düşürecek yeniliklerin geliştirilmesi, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yeni ve ileri teknolojilere uyumunun sağlanması, araştırmacılara iş imkânlarının sağlanması ve ileri teknoloji yatırımları yapacak yabancı sermayenin ülkeye girişinin hızlandırılması ile sanayinin rekabet gücünün artırılması amaçlanmaktadır.                     

Teknoparktaki firmaların en çok kullandığı faaliyet kodu ise “Bilgisayar Programlama Faaliyetleri" (sistem, veri tabanı, network, web sayfası vb. yazılımları ile müşteriye özel yazılımların kodlanması vb.) olmuştur. 

4691 Sayılı Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu teknoparkların kuruluşunu, işleyişini, yönetim ve denetimini, bunlarla ilgili kişi kuruluşların görev, yetki ve sorumluluklarını kapsar. Kanunun amacı; üniversiteler, araştırma kurum ve kuruluşları ile üretim sektörlerinin işbirliği sağlanarak, ülke sanayiinin uluslararası rekabet edebilir ve ihracata yönelik bir yapıya kavuşturulması maksadıyla teknolojik bilgi üretmek, üründe ve üretim yöntemlerinde yenilik geliştirmek, ürün kalitesini veya standardını yükseltmek, verimliliği artırmak, üretim maliyetlerini düşürmek, teknolojik bilgiyi ticarileştirmek, teknoloji yoğun üretim ve girişimciliği desteklemek, küçük ve orta ölçekli işletmelerin yeni ve ileri teknolojilere uyumunu sağlamak, teknoloji yoğun alanlarda yatırım olanakları yaratmak, araştırmacı ve vasıflı kişilere iş imkânı yaratmak, teknoloji transferine yardımcı olmak ve hem yüksek hem ileri teknoloji sağlayacak yabancı sermayenin ülkeye girişini hızlandıracak teknolojik alt yapıyı oluşturmaktır. 

Teknopark Yönetici şirket, bu Kanunun uygulanması ile ilgili olarak düzenlenen kâğıtlar yönünden damga vergisinden, yapılan işlemler bakımından harçlardan ve bölge alanı içerisinde sahip olduğu taşınmazlar dolayısıyla emlak vergisinden muaftır. Atık su arıtma tesisi işleten bölgelerden, belediyelerce atık su bedeli alınmaz. 

Kanun kapsamındaki teşviklerden yararlanmak için Teknoloji Geliştirme Bölgelerinde yer almak gerekmektedir. Bunun için ilgili Teknopark Yönetici Şirketi tarafından bölgeye kabul edilmek gerekmektedir. Bölgeye kabul edilmek için; faaliyetlerinizin Ar-Ge, Yazılım ve Tasarım çerçevesinde olmalıdır. Bu kapsamda projelerinizin olması ve projeleri gerçekleştirmek için Ar-Ge, Yazılım ve Tasarım Personeli istihdam etmeniz gerekir. 

Teknopark Vergi ve SGK Teşvikleri

Bölgede faaliyet gösteren gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin, münhasıran bu bölgedeki yazılım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları 31.12.2028 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesnadır: Teknoloji geliştirme bölgelerinde faaliyette bulunan gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinin sadece “yazılım ve AR-GE faaliyetlerinden elde ettikleri kazançları”, 31.12.2028 tarihine kadar gelir ve kurumlar vergisinden müstesna edilmiştir.

•Kurumlar Vergisi İstisnası  

•Ücretlere Uygulanan Gelir Vergisi Stopaj Teşviki  

•SGK İşveren Prim Desteği 

•Damga Vergisi İstisnası  

•Gümrük Vergisi İstisnası 

•Makine ve Teçhizat Alımında KDV İstisnası 

•Yazılım Satışında KDV İstisnası 

•Temel Bilimler Desteği 

•Doktora ve Stajyer Desteği

Teknoparklarda Gelir ve Kurumlar Vergisi İstisnası

Gelir ve Kurumlar Vergisi mükellefleri Teknopark kazanç istisnasından yararlanırlar. İstisna uygulamasından, tam veya dar mükellef ayrımı gözetmeksizin tüm mükellefler faydalanır. Teknoparklarda faaliyet gösteren işletmelerin bu istisnadan yararlanabilmesi için, istisnaya konu kazançların aşağıdaki 3 koşula uyması gerekmektedir. 

1- Sadece bu bölgedeki kazançlar (Bölge içi ve dışı faaliyetlerden elde edilen kazanç ayırımının yapılması gerekmektedir), 

2- Ar-Ge, Yazılım ve Tasarım faaliyetlerinden elde ettikleri kazançlar, 

3- 31.12.2028 tarihine kadar olan kazançlar.

Teknopark istisnası, bu bölgelerde ortaya çıkarılan ürünlerin satışından dolayı oluşan kazancı teşvik etmekte ve vergi dışı bırakmaktadır. 

Kurumlar Vergisi Kanunu Tebliği’ne göre teknoparklarda yer alan girişimcilerin Yazılım ve Ar-Ge faaliyetleri sonucu meydana getirdikleri ürünleri seri üretime tabi tutarak pazarlamaları halinde, bu ürünlerin satılmasından elde edilen kazançların lisans, patent gibi gayri maddi haklara isabet eden kısmı istisnaya konu edilecektir. Üretim ve pazarlama dolayısıyla elde edilen kazançlar ise vergiye tabi tutulacaktır. 

Lisans ve patent gibi gayri maddi haklara bağlanmamış olmakla birlikte uyarlama, yerleştirme, geliştirme, revizyon, ek yazılım ve benzeri faaliyetlerden elde edilen kazançlar da istisna kapsamında değerlendirilecektir. Seri üretim kapsamında elde edilecek kazancın lisans ve patent gibi gayri maddi haklara isabet eden kısmının belirlenmesinde transfer fiyatlandırması esaslarına göre ayrıştırma yapılacaktır. Yine bu kapsamda seri üretim personellerinin ücretleri, gelir vergisi istisnasına tabi değildir. 

Bölgede faaliyette bulunan mükelleflerin, bölge dışında gerçekleştirdikleri faaliyetlerinden elde ettiği kazançlar, yazılım ve AR-GE faaliyetlerinden elde edilmiş olsa dahi, istisnadan yararlanamaz. Bu İstisnanın uygulanmasında, mükellefin tam veya dar mükellefiyet esasında gelir veya kurumlar vergisine tabi olmasının bir önemi yoktur. Bu hükümlere göre, teknoloji geliştirme bölgesinde yapılan yazılım faaliyetlerinden elde edilen gelirler istisna kapsamında iken, söz konusu yazılımların üretiminden sonra düzenlenen; kurulum, test çalışmaları, onarım, eğitim, teknik hizmet ve danışmanlık gibi hizmetlerden sağlanan kazançların istisnaya konu teşkil etmesi mümkün olmayıp bu kazançların kurumlar vergisine tabi olması gerekmektedir.

Teknoparklarda elde edilen kazançların yalnızca Ar-Ge, yazılım ve tasarım ile ilgili olanları vergiden istisna tutulur. Bunun dışında kalan ve örnek olarak aşağıda belirtilen kazançlar, teknoparkta elde edilse dahi vergiye tabi olacaktır.  

•Ar-Ge ve tasarım faaliyetleri dışındaki ticari işlemlerden elde edilen gelirler,  

•Ar-Ge, yazılım ve tasarım kapsamında olmakla birlikte Bölge dışında yürütülen faaliyetler dolayısıyla elde edilen gelirler, 

•Nakitlerin değerlendirilmesi sonucu oluşan mevduat faizi, repo ve benzeri gelirler, 

•Yabancı para cinsinden aktifler dolayısıyla oluşan kur farkları, 

•İktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan gelirler.                     

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri istisnası, bir kazanç istisnasıdır. Dolayısıyla, istisna kapsamında olan projeler ile ilgili olarak elde edilen hasılattan proje maliyetinin düşülmesi sonucu bulunacak kazancın tamamı istisna olacaktır. İstisna kazancın ve bu bağlamda gelir veya kurumlar vergisi matrahının tespiti açısından, istisna kapsamında olan faaliyetler ile diğer faaliyetlere ilişkin hasılat, maliyet ve gider unsurlarının ayrı ayrı izlenmesi gerekmektedir. Kazancı istisna kapsamında olacak projelere ait giderlerin diğer faaliyetlerle ilişkilendirilmesi, beyan edilecek matrahın hatalı tespitine yol açacaktır. 

Kazancı istisna kapsamında olan projelerin zararla sonuçlanması halinde bu zararların diğer faaliyetlerden elde edilen kazançlardan indirilmesi mümkün değildir. 

İstisna kapsamına giren faaliyetler ile bu kapsama girmeyen işlerin birlikte yapılması halinde, müşterek genel giderlerin bu faaliyetler ile ilgili olarak cari yılda oluşan maliyetlerin birbirine oranı esas alınarak dağıtılması gerekir. Mükelleflerin istisna kapsamına girmeyen üretim faaliyetlerinde müştereken kullandığı tesisat, makine ve ulaştırma vasıtalarının amortismanlarının ise bunların her bir işte kullandıkları gün sayısına göre dağıtımının yapılması gerekmektedir. 

Bölgede faaliyet gösteren mükelleflerin esas faaliyetleri dışında ancak, normal ticari işlemleri kapsamında elde edecekleri gelirleri ile olağandışı gelirlerinin istisna kapsamında değerlendirilmesi mümkün değildir. Bu kapsamda nakitlerin değerlendirilmesi sonucu oluşan faiz gelirleri, yabancı para cinsinden aktifler dolayısıyla oluşan kur farkları, iktisadi kıymetlerin elden çıkarılmasından doğan gelirler istisna kapsamında değerlendirilmez.

Katma Değer Vergisi İstisnası

Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanununa göre teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunan girişimcilerin kazançlarının gelir veya kurumlar vergisinden istisna bulunduğu süre içinde (31.12.2028 tarihine kadar) münhasıran bu bölgelerde ürettikleri ve sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımı şeklindeki teslim ve hizmetleri katma değer vergisinden müstesna edilmiştir. 

Buna göre, istisna kapsamında teslimde bulunan mükellefler söz konusu madde kapsamındaki teslimleri nedeniyle yüklendikleri katma değer vergisini Katma Değer Kanunu’nun 30/a maddesi gereğince indirim ve istisnaya konu etmeleri mümkün değildir. İndirilemeyen bu vergi gelir veya kurumlar vergisi matrahlarının tespitinde işin mahiyetine göre gider ya da maliyet unsuru olarak dikkate alınabilir. Ayrıca, mükellefler diledikleri takdirde istisna uygulamasından KDV Kanunu madde 18 kapsamında vazgeçebilirler. 

Öte yandan, Teknoloji Geliştirme Bölgeleri Kanunu’na göre, teknoloji geliştirme bölgesinde faaliyette bulunan mükelleflerin, münhasıran bu bölgelerde ürettikleri sistem yönetimi, veri yönetimi, iş uygulamaları, sektörel, internet, mobil ve askeri komuta kontrol uygulama yazılımlarını Katma Değer Vergisi Kanunu’nun 11’nci maddesi kapsamında ihraç etmeleri halinde söz konusu teslimlere ilişkin yüklenilen katma değer vergisinin KDV Kanunu’nun 32’nci maddesine göre indirim ve iadeye konu etmeleri mümkündür.

Eser Sevinç

Yeminli Mali Müşavir

Powered by Froala Editor